അഷ്ടാവക്രഗീത (2 – ശിഷ്യന്റെ സ്വാനുഭവം]

ജനകഃ ഉവാച

അഹോ നിരഞ്ജനഃ ശാന്തോ
ബോധോഹം പ്രകൃതേഃ പരഃ
ഏതാവന്തമഹം കാലം
മോഹേനൈവ വിഡംബിതഃ (1)

ജനകന്‍ പറഞ്ഞു

നിര്‍മ്മലബോധമഹോ ഞാന്‍
ശാന്തന്‍ പ്രകൃതിയ്ക്കതീതന്‍
ഇത്രകാലവും മോഹത്താല്‍
വഞ്ചിക്കപ്പെട്ടതാണു പോല്‍ (1)

യഥാ പ്രകാശയാമ്യേകോ
ദേഹമേനം തഥാ ജഗത്
അതോ മമ ജഗത്സര്‍ വ്വ-
മഥവാ ന ച കിംചന (2)

എപ്രകാരം പ്രകാശിപ്പൂ
ദേഹം ലോകമതേവിധം
അതിനാല്‍ ലോകമെന്റേതാ-
ണല്ലായ്കിലില്ലയൊന്നുമേ (2)

സശരീരമഹോ വിശ്വം
പരിത്യജ്യ മയാധുനാ
കുതശ്ചിത് കൌശലാദേവ
പരമാത്മാ വിലോക്യതേ (3)

ശരീരമതു പോല്‍ വിശ്വം
ത്യജിച്ചിട്ടിന്നു ഞാനഹോ
ഏതോ കൌശലത്താലിന്നു
പരമാത്മാവിനെ കാണ്മൂ (3)

യഥാ ന തോയതോ ഭിന്നാ-
സ്തരംഗാ ഫേനബുദ്ബുദാഃ
ആത്മനോ ന തഥാ ദിന്നം
വിശ്വമാത്മവിനിര്‍ഗ്ഗതം  (4)

പതയും തിരയും വെള്ളം
ബുദ്ബുദം വേറെയായിടാ
ആത്മാവില്‍ നിന്നു വന്നോരീ
വിശ്വവും വേറെയല്ല പോല്‍  (4)

തന്തുമാത്രോ ഭവേദേവ
പടോ യദ്വത് വിചാരിതഃ
ആത്മതന്മാത്രമേവേദം
തദ്വത് വിശ്വം വിചാരിതം (5)

വസ്ത്രമായ് കാണ്മതോര്‍ ത്താലോ
നൂലുതാനെന്നപോലവേ
വിശ്വമായ് കാണ്മതെല്ലാമേ
ആത്മാവുതന്നെയാണു പോല്‍ (5)

യഥൈവേക്ഷുരസേ കൃപ്താ
തേന വ്യാപ്തൈവ ശര്‍ ക്കരാ
തഥാ വിശ്വം മയി കൃപ്തം
മയാ വ്യാപ്തം നിരന്തരം (6)

ശര്‍ ക്കരയ്ക്കുള്ളില്‍ വ്യാപിച്ചു-
ണ്ടിക്ഷുവിന്‍ രസമെന്നപോല്‍
എന്നില്‍ കാണുന്നതാം ലോകേ
നിറഞ്ഞീടുന്നു ഞാന്‍ സദാ (6)

അത്മാƒജ്ഞാനാജ്ജഗദ് ഭാതി
ആത്മജ്ഞാനാന്ന ഭാസതേ
രജ്ജ്വജ്ഞാനാദഹിര്‍ ഭാതി
തജ്ജ്ഞാനാത് ഭാസതേ ന ഹി (7)

ആത്മജ്ഞാനം വിനാ കാണ്മൂ
ലോകമല്ലായ്കിലില്ല പോല്‍

പാശം കാണും വരേ കാണ്മൂ

പാമ്പ,റിഞ്ഞാലതില്ല പോല്‍  (7)

പ്രകാശം മേ നിജം രൂപം
നാതിരിക്തോƒസ്മ്യഹം തതഃ
യദാ പ്രകാശതേ വിശ്വം
തദാഹം ഭാസ ഏവ ഹി (8)

പ്രകാശം താന്‍ നിജം രൂപം
മറ്റേതും തന്നെയല്ല ഞാന്‍
ലോകം കാണുപ്പെടും പോല്‍ താന്‍
ഞാനും കാണായ് വരുന്നതും (8)

അഹോ വികല്പിതം വിശ്വ-
മജ്ഞാനാന്മയി ഭാസതേ
രൂപ്യം ശുക്തൌ ഫണീ രജ്ജൌ
വാരീ സൂര്യകരേ യഥാ (9)

അഹോ കല്പന താന്‍ വിശ്വം
അജ്ഞാനത്താലെ കാണ്മു ഞാന്‍
ചിപ്പിയില്‍ വെള്ളിയും പാശേ
പാമ്പും കാണായ് വരുന്നപോല്‍ (9) <<<

മത്തോ വിനിര്‍ ഗതം വിശ്വം
മയ്യേവ ലയമേഷ്യതി
മൃദി കും ഭോ ജലേ വീചീഃ
കനകേ കടകം യഥാ (10) <<<

അലയാഴിയ്ക്കകം പാത്രം
മണ്ണില്‍ സ്വര്‍ ണ്ണത്തിലോ വള
ചേരുമെന്നില്‍ പിറന്നോരീ
വിശ്വമെന്നിലുമവ്വിധം  (10) <<<

വള പൊന്നില്‍ കുടം മണ്ണില്‍
ലയിക്കുന്നലയാഴിയില്‍
ചേരുമെന്നില്‍ പിറന്നോരീ
വിശ്വമെന്നിലുമവ്വിധം  (10) <<<

അഹോ അഹം നമോ മഹ്യം
വിനാശോ യസ്യ നാസ്തി മേ
ബ്രഹ്മാദിസ്തം ബപര്യന്തം
ജഗന്നാശോƒപി തിഷ്ഠതഃ (11)

ബ്രഹ്മാദിതൃണപര്യന്തം
നശിച്ചീടുന്നനേരവും
നാശമില്ലാതെ കാണുന്നോ-
രെനിയ്ക്കായെന്റെ വന്ദനം (11)

അഹോ അഹം നമോ മഹ്യം
ഏകോഹം ദേഹവാനപി
ക്വചിന്ന ഗന്താ നാഗന്താ
വ്യാപ്യ വിശ്വമവസ്ഥിതഃ (12)

അനേകദേഹമായേകന്‍
പോകുന്നില്ലയൊരേടവും
വിശ്വേ വ്യാപിച്ചു കാണുന്നോ-
രെനിയ്ക്കായെന്റെ വന്ദനം (12)

അഹോ അഹം നമോ മഹ്യം
ദക്ഷോ നാസ്തീഹ മത്സമഃ
അസംസ്പൃശ്യ ശരീരേണ
യേന വിശ്വം ചിരം ധൃതം (13)

സ്പര്‍ശിച്ചീടാതെ ലോകത്തെ
ധരിച്ചീടുന്നെനിക്കഹോ
തുല്യനായില്ല ദക്ഷന്‍ ഞാ-
നെനിയ്ക്കായെന്റെ വന്ദനം (13)

അഹോ അഹം നമോ മഹ്യം
യസ്യ മേ നാസ്തി കിംചന
അഥവാ യസ്യ മേ സര്‍ വ്വം
യദ് വാങ്മനസഗോചരം (14)

വാക്കാല്‍ മനസ്സാലെയും ഞാ-
നറിഞ്ഞീടുവതെന്റെ താന്‍
അല്ലയെന്നാകിലില്ലൊന്നു-
മെനിയ്ക്കായെന്റെ വന്ദനം (14)

ജ്ഞാനം ജ്ഞേയം തഥാ ജ്ഞാതാ
ത്രിതയം നാസ്തി വാസ്തവം
അജ്ഞാനാദ് ഭാതി യത്രേദം
സോƒഹമസ്മി നിരഞ്ജനഃ (15)

അറിയേണ്ടതറിഞ്ഞോനു-
മറിവും വേറെയല്ലപോല്‍
അജ്ഞാനത്താലെ തോന്നുന്നു
ഞാനോ മാലിന്യമറ്റവന്‍ (15)

ദ്വൈതമൂലമഹോ ദുഃഖം
നാന്യത്തസ്യാƒസ്തി ഭേഷജം
ദൃശ്യമേതത്മൃഷാ സര്‍ വ്വം
ഏകോƒഹം ചിദ്രസോമലഃ (16))

ദുഃഖത്തില്‍ കാരണം ദ്വൈതം
മിഥ്യയിക്കാണ്മതൊക്കെയും
ആനന്ദരൂപമാം ബോധ-
മല്ലാതില്ലത്രെയൌഷധം   (16)

ബോധമാത്രോƒഹമജ്ഞാനാദ്
ഉപാധിഃ കല്പിതോ മയാ
ഏവം വിമൃശതോ നിത്യം
നിര്‍വികല്പേ സ്ഥിതിര്‍ മമ (17)

ബന്ധനം ഭ്രമ,മജ്ഞാനം
മൂലം ഞാന്‍ ബോധമൊന്നു താന്‍
ഏവമെന്നുമുറച്ചോരു
നിര്‍വികല്പത്തിലാണു ഞാന്‍ (17)

ന മേ ബന്ധോƒസ്തി മോക്ഷോ വാ
ഭ്രാന്തിഃ ശാന്തോ നിരാശ്രയാ
അഹോ മയി സ്ഥിതം വിശ്വം
വസ്തുതോ ന മയി സ്ഥിതം (18)

എന്നിലാണത്രെയീലോക-
മെന്നാലെന്നിലുമല്ല ഞാന്‍
ഭ്രമമില്ലാത്തവന്‍ ശാന്തന്‍
ബന്ധമോക്ഷാദിയില്ല മേ (18)

സശരീരമിദം വിശ്വം
ന കിം ചിദിതി നിശ്ചിതം
ശുദ്ധചിന്മാത്ര ആത്മാ ച
തത്‌കസ്മിന്‍ കല്പനാധുനാ (19)

ദേഹം ലോകവുമെന്നെല്ലാം
കാണ്മതില്ലാത്തതാണു പോല്‍
ശുദ്ധചിത്താകുമാത്മാവി-
ലെങ്ങിതെല്ലാം നിനയ്ക്കണം (19)

ശരീരം സ്വര്‍ഗ്ഗനരകൌ
ബന്ധമോക്ഷൌ ഭയം തഥാ
കല്പനാമാത്രമേവൈതത്
കിം മേ കാര്യം ചിദാത്മനഃ (20)

ശരീരം സ്വര്‍ ഗ്ഗനരകം
ബന്ധമോക്ഷാദികള്‍ ഭയം
ചിത്തായീടുമെനിക്കില്ലാ
ഭ്രമം മാത്രമിതൊക്കെയും (20)

അഹോ ജനസമൂഹേƒപി
ന ദ്വൈതം പശ്യതോ മമ
അരണ്യമിഹ സംവൃത്തം
ക്വ രതിം കരവാണ്യഹം (21)

ജനക്കൂട്ടത്തിലായാലും
ദ്വൈതം കാണുന്നതില്ല ഞാന്‍
കാടു പോല്‍  കാണ്മു ഞാനെല്ലാം
എന്തിനോടു രമിക്കണം (21)

നാഹം ദേഹോ ന മേ ദേഹോ
ജീവോ നാഹമഹം ഹി ചിത്
അയമേവ ഹി മേ ബന്ധ
ആസീദ്യാ ജീവിതേ സ്പൃഹാ (22)

ദേഹമല്ല,തെനിക്കില്ല
ജീവനല്ലിതു ബോധമാം
ജീവിച്ചീടണമെന്നുള്ള
മോഹമാം ബന്ധകാരണം (22)

അഹോ ഭുവനകല്ലോലൈര്‍
വിചിത്രൈര്‍ ദ്രാക് സമുത്ഥിതം
മയ്യനന്തമഹാംഭോധൌ
ചിത്തവാതേ സമുദ്യതേ (23)

മഹാസാഗരമാമെന്നില്‍
ചിത്തം കാറ്റായി വീശവേ
തിരയായ് വന്നിടുന്നുണ്ടീ
ലോകമെന്നുള്ളതത്ഭുതം (23)

മയ്യനന്തമഹാം ഭോധൌ
ചിത്തവാതേ പ്രശാമ്യതി
അഭാഗ്യാജ്ജീവവണിജോ
ജഗത്‌പോതോ വിനശ്വരഃ (24)

മഹാസാഗരമാമെന്നില്‍
ചിത്താം കാറ്റു ശമിക്കവേ
ജീവനാകും വണിക്കിന്റെ
വിശ്വനൌക നശിച്ചു പോം (24)

മയ്യനന്തമഹാം ഭോധാ
വാശ്ചര്യം ജീവവീചയഃ
ഉദ്യന്തി ഘ്നന്തി ഖേലന്തി
പ്രവിശന്തി സ്വഭാവതഃ (25)

മഹാസാഗരമാമെന്നില്‍
ജീവനാം തിരമാലകള്‍
പൊങ്ങിപ്പോരാടിവീഴുന്നു
തന്‍ സ്വഭാവം കണക്കിനേ (25)